| Analiza | Odrzucając pozew ALA i uznając zgodność Ustawy o Ochronie Dzieci w Internecie ({Children's Internet Protection ACT -- CIPA)} z Konstytucją, Sąd Najwyższy St. Zjednoczonych zmusił biblioteki publiczne do filtrowania zawartości sieci www. Na mocy CIPA, biblioteki otrzymujące ulgi lub granty na dostęp do internetu lub zakup technologii na podstawie LSTA (ustawa o usługach i technologiach bibliotecznych) mają obowiązek instalacji oprogramowania filtrującego (OF) na wszystkich stacjach roboczych, w tym -- na komputerach wykorzystywanych tylko przez pracowników. Decyzja Sądu dotyczy tylko zgodności tekstu ustawy z konstytucją, nie określa natomiast jej zastosowania, co naraża biblioteki na szereg problemów, m.in. związanych z ograniczeniem praw dorosłych użytkowników. Ustawa wymienia 3 kategorie nieodpowiednich dla dzieci materiałów: treści obsceniczne (przedstawiające zachowania seksualne obraźliwe dla norm społeczności), pornografię dziecięcą oraz materiały szkodliwe dla nieletnich (każde przedstawienie nagości lub aktywności seksualnej). Dwie pierwsze podlegają tradycyjnie regulacjom stanowym, trzecia obejmuje natomiast wiele źródeł mogących mieć dużą wartość dla dorosłych (artystyczną, literacką, polityczną lub naukową) i dostępnych bez ograniczeń. Z badań wynika, że OF blokuje do 63% stron medycznych i do 91% stron dot. zdrowia seksualnego, ogranicza też wyszukiwania z zakresu historii sztuki, literatury itp. -- także bibliotekarzom. Jedynym sposobem na ominięcie przepisów CIPA jest rezygnacja z dofinansowania przez LSTA. Zdecydowało się na to wiele bibliotek uznając, że koszty zakupu i utrzymania systemu filtrującego są wyższe niż korzyści płynące z federalnej pomocy. Dla wielu instytucji rezygnacja z tych dotacji jest jednak niemożliwa. Przedstawiono wstępne dane nt. społecznych konsekwencji wprowadzania CIPA, jej wpływu na biblioteki oraz trudności związane z realizacją ustawy: 1) zakres blokowania. Firmy sprzedające OF nie ujawniają kryteriów doboru filtrowanych materiałów, tzn. nie określają, co konkretny produkt filtruje. Można się obawiać, że część decyzji ma podłoże ideologiczne, jako że popularne OF często blokują strony określonych opcji politycznych. Niektóre systemy ograniczają liczbę dostępnych stron (np. 100 tys. sprawdzonych adresów), inne dokonują selekcji na podstawie słów kluczowych, obrazów, deskryptorów stron itp. Każda z tych metod jest niedokładna i obarczona wieloma błędami, a kategorie filtrów -- b. ogólnikowe i nieprecyzyjne (np. rozrywka, zdrowie, religia); 2) dezaktywacja. W zależności od systemu, może zajmować od 5 min do tygodnia, i dotyczyć określonego terminala lub całego systemu. Obsługa filtrów, zmienianie ich ustawień i monitorowanie terminali bez blokady wymaga zatrudnienia lub przeszkolenia pracowników, łączy się więc z dodatkowymi kosztami. Wg CIPA decyzję o wyłączeniu filtra mogą podjąć tylko władze biblioteki i tylko wówczas, gdy cel w jakim użytkownik chce skorzystać z komputera jest stricte naukowy ({bona fide research}). Ustawa nie definiuje jednak tego pojęcia, przez co bibliotekarze muszą za każdym razem rozstrzygać, czy użytkownik będzie działać w dobrej wierze, czy nie. Stawia to personel trudnej sytuacji, zwłaszcza, że z bibliotek publicznych korzysta się zazwyczaj w celach prywatnych, realizując potrzeby naukowe w bibliotekach akademickich i specjalistycznych. Konieczność tłumaczenia się przed władzami i oczekiwania na ich decyzję może zniechęcić użytkowników do korzystania z informacji; 3) normy społeczności. Ponieważ wg ustawy określenie, co należy do treści dopuszczalnych ma zależeć od norm przyjętych w lokalnej społeczności, w wielu miejscach decyzja o zakresie stosowania CIPA może leżeć w rękach ludzi negatywnie nastawionych do internetu lub określonych idei. Użytkownicy z różnych regionów mogą mieć więc różny dostęp do sieci oraz różne szanse znalezienia poszukiwanej informacji. Z bibliotek publicznych korzysta ok. 11 mln najniżej zarabiających osób, nieposiadających internetu w pracy i w domu. Na terenach wiejskich placówki te są często jedynym źródłem informacji online. Restrykcje CIPA uderzają głównie w te grupy społeczne. |