| Analiza | Technologia RFID wykorzystywana jest obecnie w ponad 300 bibliotekach na świecie i budzi coraz większe zainteresowanie {(zob. poz. 6)}. Wśród korzyści płynących z jej stosowania wymienia się znaczne przyspieszenie procesów inwentaryzacji i porządkowania zbiorów, wprowadzenie automatycznych wypożyczeń i zwrotów, oszczędność czasu i nakładów pracy, lepszą kontrolę zasobów i ochronę przed kradzieżą. Pod koniec 2004 r., Stanowy Uniwersytet Politechniczny Kalifornii przeprowadził ankietę dot. zagadnień związanych z implementacją tego systemu. Skierowano ją do kilkudziesięciu bibliotek oraz na listy dyskusyjne użytkowników RFID i LITA-L (Stowarzyszenie Bibliotek i Technologii Informacyjnych). W art. przedstawiono opinie uzyskane od 29 instytucji (z których 10 zastosowało technologię RFID, 13 było w trakcie jej wdrażania, a 3 rozważały taki krok). Omówiono również podstawowe zasady działania RFID, jego poszczególne elementy (stacje programowania etykiet, samoobsługowe terminale wypożyczeń i zwrotów, stanowiska obsługiwane przez pracowników, stacje sortujące, bramki bezpieczeństwa i przenośne czytniki) oraz kwestie, które należy rozstrzygnąć przed podjęciem decyzji o nabyciu tego systemu. Pytania ankiety dotyczyły: 1) kosztów konwersji. Wg respondentów wydane lub przewidywane kwoty wahały się od 113 tys, USD do 1,2 mln USD; średnio -- 502,9 tys. USD. Koszty w dużym stopniu zależą od liczby zakupionych samoobsługowych stacji, procentu poddanych konwersji zbiorów, rodzaju zatrudnionego przy implementacji personelu (wolontariusze czy opłacani pracownicy) itp. Wg V. Chachry z VTLS pełna implementacja RFID, łącznie z etykietami, czytnikami, stacjami i oprogramowaniem kosztuje ok. 1 USD na każdą książkę (rok temu było to ok. 1,60 USD); 2) czasu jaki zajmuje konwersja. W trzech bibliotekach przejście z kodów kreskowych na RFID zabrało (lub oczekiwano, że zabierze) mniej niż 6 miesięcy, w ośmiu -- 12, w trzech -- 18; średni wynik to 11,8 mies. Przeciętny czas potrzebny na nauczenie jednej osoby etykietowania książek to 15-20 min.; 3) zmian kadrowych. W większości placówek, po przejściu na RFID liczba zatrudnionych nie zmieniła się, być może w związku z przeniesieniem części pracowników na inne stanowiska, rozbudową biblioteki, zmianą siedziby itp. Automatyzacja transakcji bibliotecznych i inwentaryzacji jest jednak zagrożeniem dla osób, które wcześniej wykonywały takie zadania i mogą obecnie spodziewać się zwolnień; 4) czasu poświęcanego na wypożyczania/przyjmowanie zwrotów. Z 10 bibliotek, które odpowiedziały na to pytanie, połowa zanotowała ponad 10% wzrost liczby wypożyczeń po przejściu na system RFID, oraz spadek czasu poświęcanego na wydawanie i przyjmowanie książek; 5) cech systemów RFID. Dostawcy oferują rozmaite opcje, a komponenty niezbędne do stworzenia funkcjonalnego systemu zależą od wymagań poszczególnych bibliotek. Za najniezbędniejsze elementy uznano: samoobsługowe stacje wypożyczeń i stacje konwersji, a następnie systemy bezpieczeństwa, stacje obsługi dla pracowników, systemy inwentarzowe i zautomatyzowane systemy przyjmowania zwrotów (umieszczenie ich na końcu listy wynika być może z bardzo wysokich kosztów zakupu); 6) opcji dot. systemów bezpieczeństwa. Dwoje respondentów stwierdziło, że ich biblioteka używa systemu RF firmy Checkpoint, 7 -- Tattle Tape 3M. Wg specjalistów, biblioteki z odpowiednio nastawionym, automatycznie uruchamianym systemem bezpieczeństwa RFID notują od 50 do 75% mniej fałszywych alarmów przy bramkach wyjściowych. Wskaźnik wykrywalności skradzionych pozycji wynosi prawie 100%. Wnioski: funkcjonalność i efektywność technologii RFID, w porównaniu z obecnie stosowanym na świecie systemem kodów kreskowych lub pasków magnetycznych, jest na tyle wysoka, że warto rozważyć jej nabycie. Międzynarodowa współpraca w tym zakresie powinna pomóc obniżyć jej koszty. |