| Analiza | Omówienie najnowszych amerykańskich rozwiązań dot. zarządzania prawami cyfrowymi (ang. {Digital Rights Management} (DRM) {(zob. BABIN 2003 z. 4 poz. 230)} za pomocą środków prawnych, rynkowych i technologicznych (definiowanych jako {mechaniczne systemy kontroli dostępu do danych w formie elektronicznej, mające przeciwdziałać używaniu ich w sposób sprzeczny z wolą ich wydawcy}) oraz porównanie ich z koncepcjami wdrażanymi w Europie. Omówiono: 1) tło prawne. Przedstawiono nowelizacje prawa autorskiego (PA) odnoszące się do treści cyfrowych, m.in. ustawę DCMA {(por. poz. 147)} oraz próby narzucania i uprawomocniania technologii DRM przez: a) nowe projekty ustaw, coraz bardziej niespójne z podstawowym wyjątkiem od amerykańskiego PA -- zasadą {fair use} (właściwego wykorzystania), w tym -- próby wprowadzenia prawnego obowiązku stosowania DRM w nowym oprogramowaniu i sprzęcie ITC, forsowane przez wytwórnie filmowe i muzyczne. Zwrócono uwagę, że legislacja europejska idzie w odwrotnym kierunku -- zezwalania na obchodzenie zabezpieczeń DRM w określonych przypadkach i wymagania współoperatywności urządzeń i oprogramowania wyposażonych w DRM, b) litygacje, w tym m.in. wykorzystywanie przez sądy w sprawach o naruszenie PA pojęcia ubocznej (wtórnej) odpowiedzialności, zgodnie z którym za nieuprawnione wykorzystanie cudzego dzieła może odpowiadać nie tylko sprawca, ale również osoby trzecie, które miały wiedzę o takim czynie lub miały możliwość zapobieżenia mu, ale nie podjęły kroków w tym kierunku (biblioteki, administrację kampusów czy serwisy internetowe pozywa się za działania użytkowników), zachęcały do niego lub ułatwiały jego realizację (zasada {inducement to infringe} wprowadzona przez Sąd Najwyższy w 2005 r.). Obecnie przemysł muzyczny usiłuje sądownie zablokować działalność zdecentralizowanych sieci P2P na tej właśnie podstawie. Dobrym kierunkiem modyfikacji zasady {fair use} i systemów DRM, tak by były wzajemnie bardziej zgodne, a te ostatnie nie ograniczały praw użytkowników, może być zdaniem autora wprowadzenie w St. Zjednoczonych pojęcia „prywatnego kopiowania", stosowanego w prawodawstwie wielu krajów europejskich; 2) kwestie związane z rozpowszechnianiem się technologii DRM. Dużym zainteresowaniem w Europie i St. Zjednoczonych cieszą się nowe, bazujące na niej, rozwiązania: serwisy mobilnych multimediów (mobile content), internetowe sieci P2P respektujące PA, tzw. domowe sieci rozrywki (usługi bezprzewodowego odbioru i przesyłania plików multimedialnych) i IPTV ({Internet Protocol Televison} -- cyfrowa telewizja emitowana przez internet). Tempo ich implementacji na starym i nowym kontynencie różni się, w związku z odmiennymi uwarunkowaniami prawnymi; 3) działania producentów i dostawców. W celu zapewnienia kompatybilności mobilnych urządzeń domowych opracowuje się specjalne normy dot. zabezpieczeń, stanowiące alternatywę dla restrykcyjnych amerykańskich systemów DRM, m.in. SVP (Secure Video Processor -- ochrona zawartości kanałów cyfrowych na poziomie procesorów video w odbiornikach), TIRAMISU (standard umożliwiający tworzenie oraz pozyskiwanie cyfrowych treści audiowizualnych z różnych źródeł) czy OMA DRM 2.0 (otwarty standard pozwalający na bezpieczne rozsyłanie materiałów multimedialnych). Mimo blokowania rozpowszechniania wersji 2.0 przez posiadaczy praw patentowych, narzucających dostawcom wykorzystującym OMA DRM 2.0 znacznie wyższe opłaty licencyjne niż innym firmom, jest on coraz powszechniej stosowany na świecie, za wyjątkiem St. Zjednoczonych, gdzie na rynku dominują usługi DRM kilku firm (głównie Microsoftu) i większość dostępnych urządzeń wyposażona jest w ich produkty. Prawdopodobnie, w związku z odmiennymi ramami legislacyjnymi amerykańskie technologie DRM będą się nadal rozwijać odmiennie od europejskich, wywierając jednak na te ostatnie duży wpływ. |