Analiza | Głos w dyskusji nt. zawodowych ról i portretów bibliotekarzy, na podstawie analizy treści brytyjskich i zagranicznych mediów, kultury popularnej i literatury przedmiotu oraz wpływu stereotypowych wyobrażeń na samoocenę pracowników bibliotek i idee dot. profesjonalizmu w bibliotekarstwie. Rozważania dot. zbieżności i rozbieżności między potoczną percepcją a stanem rzeczywistym prowadzono z perspektywy bibliotek publicznych, gdyż stereotypy dot. bibliotekarzy są związane zazwyczaj z osobami pracującymi w tym sektorze. Zgodnie z powszechnym przekonaniem, typowy pracownik biblioteki to starsza, biała kobieta, oschła i nieprzystępna, panna, ubrana w rozpinany sweterek, perły, tweedową spódnicę, z kokiem i w okularach, wykonująca nudną pracę. Większość bibliotekarzy to faktycznie starsze białe kobiety, stąd niektóre aspekty tego stereotypu są w miarę reprezentatywne. Na podstawie przeglądu gazet wnioskować można jednak, że to nie media odpowiedzialne są za jego podtrzymywanie. Większość prasowych relacji z bibliotek jest pozytywna, a ich pracownicy przedstawiani są jako osoby innowacyjne, ukierunkowane na przyszłość, zaangażowane, profesjonalne i dobrze zorganizowane. Oceny te dotyczą jednak głównie mężczyzn, co być może związane jest ze stereotypami płciowymi -- dokonania kobiet cenione sa na ogół niżej i traktowane jako mniej warte wzmianki. Również większość nekrologów bibliotekarzy (63,4%) poświęcona jest mężczyznom, w dużej mierze z sektora akademickiego. Najczęściej podkreśla się w nich osiągnięcia naukowe, ich międzynarodowe znaczenie, wpływ na kształtowanie zbiorów itp. a zawód portretowany jest jako fascynujący, oferujący możliwości wspaniałej i satysfakcjonującej kariery. Stereotypowy sposób postrzegania bibliotekarzy podtrzymywany jest natomiast w znacznej mierze w specjalistycznym piśmiennictwie bibliotekoznawczym (koncentrowanie się na opisywaniu kryzysu bibliotekarstwa, moda na usuwanie słowa {bibliotekarz} z tytułów stanowisk itp.), co sugeruje potrzebę zastanowienia się nad kwestiami samooceny pracowników tego sektora, reprezentacji płci i zawodowej prezentacji. Negatywna percepcja zawodu bibliotekarza utrzymuje się również w potocznej świadomości -- dla większości ludzi pracownicy bibliotek to osoby zajmujące się przestawianiem książek na półkach i pilnowaniem porządku. W zmianie takiego wizerunku, a co za tym idzie lepszej promocji czytelnictwa i bibliotek wśród młodych ludzi, pomocne byłoby prezentowanie w sposób pozytywny młodszych pokoleń bibliotekarek -- ich profesjonalizmu i kompetencji, a także zmiana nastawienia samych bibliotekarzy do zawodu, które autor określa jako samodeprecjonujące i nacechowane niepewnością dot. własnego statusu i roli społecznej. Konieczna jest również dobra i skuteczna reklama zakresu oferowanych przez nowoczesne biblioteki usług oraz umiejętności i doświadczenia ich kadry zawodowej. |