| Analiza | Stosunkowo niewiele wyszukiwań w bibliotecznych bazach danych odnosi się do problemów etycznych, co być może wynika z nieobligatoryjnego charakteru kodeksu zawodowego. W art. scharakteryzowano podstawowe wersje kodeksu etycznego ALA, systematycznie publikowanego od 1930 r. oraz główne wątpliwości i tematy dyskusji związane z etyką zawodową. W poszczeg. jego edycjach m.in. zwracano uwagę na standardy wykształcenia, wysoką jakość świadczonych usług, poufność transakcji, ochronę danych osobowych czytelników, a także -- przestrzeganie praw autorskich (wersja z 1995 r. i późniejsze). Rozbieżności m.in. dotyczyły kwestii, czy kodeks powinien być obligatoryjny, czy tylko zawierać pewne wskazówki moralne. Wielkie znaczenie dla środowiska zawodowego miały ogłaszane przez ALA dokumenty: przyjęta w 1948 r. (potem doskonalona) {Karta Praw Bibliotek} {(Library Bill of Rights)}, manifest dot. wolności słowa {(Freedom to Read Statement)} oraz sformułowane w 1979 r. pryncypia etyczne {(Statement on Professional Ethics)}. W drugiej części artykułu autor odpowiada na najczęściej formułowane wątpliwości: 1) czy kodeks etyczny bibliotekarzy powinien, podobnie jak kodeks lekarzy i prawników, mieć charakter obligatoryjny? Zdaniem autora -- nie, ponieważ bibliotekarze nie decydują o losach ludzi w sposób tak zasadniczy jak np. lekarze czy prawnicy. Do podobnego stanowiska skłania się też ALA, o czym świadczy unikanie w nowszych wersjach kodeksu terminów {musi} i {powinien}; 2) czy należy nowelizować kodeks i modyfikować jego zalecenia? Tak, ponieważ zmiany zachodzące w świecie, jak np. upowszechnienie się internetu, czy zamach z 11 września, mogą wpływać na poglądy ludzi; 3) czy powinno się upowszechniać w środowisku zawodowym i poza nim wiedzę nt. kodeksu? Jak najbardziej! Badania wykazały, że w niektórych stanach blisko połowa bibliotekarzy nie zna jego zaleceń, nie słyszeli o nim naukowcy z wielu uczelni, nauczyciele, autorzy książek itp.; 4) czy ważne jest, aby opracowywać i zatwierdzać kolejne edycje kodeksu zawodowego bibliotekarzy? Tak, gdyż nawet jeżeli nie grożą żadne sankcje za jego nieprzestrzeganie, kodeks wskazuje aktualne problemy etyczne i określa właściwe kierunki postępowania. |