| Autor | Hellriegel, P. |
| Tytuł | Package deals unwrapped... or the librarian wrapped up? : „Forced acquisition" in the digital library. |
| Tłum. tytułu | Umowy pakietowe : „przymusowe gromadzenie" w bibliotece cyfrowej |
| Analiza | Opisano wpływ umów pakietowych {(package deals)} {(zob. BABIN 2004 z. 3/4 poz. 163, poz. 165)} na funkcjonowanie bibliotek na przykładzie Flandrii (Belgia), rolę konsorcjów bibliotecznych przy ich zawieraniu oraz propozycje alternatyw dla umów tego typu. Flandryjskie biblioteki borykają się z podobnymi problemami dot. zakupu materiałów cyfrowych jak instytucje tego typu w innych krajach. Za negocjacje z wydawcami odpowiedzialna jest VOWB -- Flamandzka Rada Bibliotek Naukowych. W 1996 r. instytucja ta rozpoczęła projekt Elektron, którego celem było stworzenie sieci informacji cyfrowej i ułatwienie bibliotekom wspólnego zakupu wydawnictw elektronicznych. Według autora, początkowo traktowano umowy pakietowe bezkrytycznie, jako że pozwalały one na zwiększenie liczby udostępnianych czytelnikom czasopism przy niewielkim wzroście kosztów. Jednak wkrótce okazało się, że licencje te mają swoje minusy: 1) ukryte koszty i brak wpływu bibliotek na dobór tytułów do pakietów; 2) zmienne warunki umów licencyjnych (związane szczególnie z częstymi zmianami właścicieli poszczególnych czasopism); 3) brak pewności co do trwałości dostępu do licencjonowanych baz czy tytułów o wyczerpanych nakładach, przez co biblioteki belgijskie nie zdecydowały się do tej pory na nabywanie materiałów wyłącznie w formacie elektronicznym; 4) wzrost cen i monopolizacja rynku informacyjnego; 5) trudności przy rozwiązywaniu umów (krok taki może okazać się dla bibliotek nieopłacalny). W dodatku wiele umów pakietowych skonstruowanych jest w taki sposób, że biblioteki muszą nabyć wszystko, co proponuje wydawca bądź w ogóle zrezygnować z zakupu. Obecnie środowisko biblioteczne zaczyna podejmować działania mające przeciwdziałać tej niekorzystnej dla niego sytuacji: poszczeg. instytucje przedstawiają własne projekty umów licencyjnych, rezygnują z niekorzystnych licencji (biblioteki uniwersytetów Cornella, Harvardu i Kalifornii wyeliminowały 200 tytułów z pakietu Elseviera) bądź odmawiają ich podpisania (np. norweskie biblioteki uniwersyteckie). We Flandrii rozważano m.in. rozdzielenie licencji na konkretne czasopisma w ramach pakietów, przydzielenie ich różnym bibliotekom i uzupełnianie braków określonych tytułów w danej placówce dzięki usłudze dostarczania dokumentów. Byłoby to jednak rozwiązanie bardzo pracochłonne, kosztowne i skomplikowane ze względu m. in. na ograniczenia wynikające z ochrony praw autorskich. Zdaniem autorek, wraz ze wzrostem cen czasopism oferowanych przez wydawców rosnąć będzie potrzeba wypracowania niekomercyjnego rozwiązania opartego na otwartym dostępie, a wprowadzenie potrzebnych zmian leży w rękach społeczności naukowej. Rozwiązaniem wydaje się być tworzenie przez placówki naukowe własnych repozytoriów na bazie OAI-PMH -- protokołu Inicjatywy Otwartych Archiwów do wyszukiwania metadanych {(zob. BABIN 2004 z. 3/4 poz. 120, 2006 z. 2 poz. 114)}. Repozytoria takie powinny być ze sobą powiązane na poziomie globalnym, a we wzmacnianiu współpracy pomiędzy placówkami znaczącą rolę powinny odgrywać konsorcja. |
| Hasło | Zbiory biblioteczne gromadzenie Belgia |
| Hasło | Czasopisma elektroniczne gromadzenie Belgia |
| Hasło | Czasopisma naukowe gromadzenie Belgia |
| Hasło | Belgia czasopisma naukowe |
| Hasło | Belgia czasopisma elektroniczne |
| Klucz | Konsorcja biblioteczne |
| Klucz | Gromadzenie czasopism naukowych |
| Klucz | Belgia |
| Klucz | Czasopisma naukowe |
| Klucz | Czasopisma elektroniczne |
| Dział | 008 Gromadzenie i przechowywanie zbiorów |
| Cytata | // Interlending Doc. Supply.- Vol. 35 (2007), nr 2, s. 66-73, il., bibliogr. 24 poz. |