| Analiza | Prawna ochrona własności intelektualnej (WI), przyjmowana kiedyś w sposób oczywisty jako moralnie usprawiedliwiona, od czasu powstania nowych technologii, które umożliwiły wyrażanie idei w sposób inny niż na tradycyjnych, drukowanych nośnikach, znajduje się w ogniu coraz większej krytyki. Postępy w rozwoju sieci www i formatów cyfrowych zwróciły uwagę na unikalne cechy treści intelektualnych, które stawiają pod znakiem zapytania ich prawne zastrzeganie: każdy fragment WI może być jednocześnie wykorzystany przez wiele osób na całym świecie i nie zmniejsza to możliwości dostępu do tych treści innym potencjalnym użytkownikom. Zdaniem wielu teoretyków, treści intelektualne mają charakter społeczny i jako takie nie powinny być limitowane, a wolny dostęp do informacji jest warunkiem wzrostu społecznego dobrobytu na świecie {(zob. BABIN 2008 z. 3 poz. 202)}. W art. przeanalizowano pojęcie własności i adekwatność jego stosowania w odniesieniu do WI oraz dokonano krytycznego przeglądu argumentów i kontrargumentów związanych z przyznawaniem autorom i właścicielom WI prawa do ograniczania innym możliwości korzystania z ich dzieł, rozgraniczając dwie kwestie: istotnych z punktu widzenia etyki interesów autorów związanych z kontrolowaniem sposobu dysponowania zawartością ich dzieł oraz moralnej dopuszczalności uznawania przez państwo praw WI i wykorzystywania aparatu przymusu do zabezpieczania interesów twórców. Wg autora, w pełni adekwatna ewaluacja praw WI powinna uwzględniać i równoważyć wszystkie, sprzeczne ze sobą interesy, które ludzie mogą mieć w odniesieniu do treści intelektualnych. Warto zaznaczyć przy tym, że moralnie uzasadnione prawo autorów do ochrony swoich dzieł nie przydaje moralnej zasadności konkretnym zapisom ustaw o WI i prawach autorskich. Po ewaluacji wszystkich przytoczonych opinii, można przyjąć, że jedynie mocno ograniczona ochrona WI informacji rzeczywistych, przyczyniających się do ratowania życia ludzkiego, postępu wiedzy i rozwoju nowych technologii może być moralnie zasadna. Odmienna sytuacja dotyczy natomiast treści artystycznych -- w ich wypadku można w większym stopniu uwzględniać interesy autorów niż odbiorców. Co ciekawe, większość dzieł, które krytycy WI chcieliby widzieć w domenie publicznej, to treści należące do drugiej kategorii, pożądane głównie ze względu na ich charakter rozrywkowy, a nie informacyjny. |