| Analiza | W art. przedstawiono: 1) historię stosunku bibliotek publicznych w St. Zjednoczonych do masowej literatury popularnej (MLP). W początkach swego istnienia biblioteki niechętnie odnosiły się do wspierania czytelnictwa różnych gatunków MLP, co znajdowało wyraz w instrukcjach, zaleceniach i regulaminach (np. obowiązek dopożyczenia do książki tego typu drugiej pozycji o charakterze edukacyjnym), a także -- w recenzjach i artykułach zamieszczanych w pismach bibliotekarskich i powielanych w nich popularnych stereotypach (czytelniczki MLP prezentowane były na ogół jako stukilowe, niewykształcone, niezadowolone z życia gospodynie domowe). Badania z przełomu XX i XXI w. zaprzeczyły popularnym przekonaniom: okazało się, że MLP czyta ok. 65 mln Amerykanów, przy czym 42% z nich ma co najmniej dyplom licencjacki. Wyniki te diametralnie zmieniły podejście bibliotekarzy do MLP: literatura tego typu została przez nich zaakceptowana, co znalazło wyraz w zmianie polityki gromadzenia oraz sposobie opracowania i prezentacji utworów MLP; 2) charakterystykę kilku funkcjonujących w dyskursie bibliotecznym modeli czytania i sposobów postrzegania czytelników: a) czytanie celowe, pojmowane jako lektura dobierana ze względów zawodowych, edukacyjnych, w celu samodoskonalenia się itp., b) preferowanie dzieł klasycznych i powszechnie uznawanych za wartościowe. Szczególnie dzieciom i młodzieży poleca się książki wybitnych autorów, nagradzane, prezentujące wartości uniwersalne, c) modele związane z wielką debatą dot. skutecznych sposobów nauki czytania. Chodzi o nacisk na znaki (uczenie z zastosowaniem tablic, schematów, drogą analityczną (od sylab i liter przez proste wyrazy po zdania) i nacisk na znaczenie (przechodzenie od zdań i sentencji do prostych opowiadań), d) podejście negujące umiejętności samodzielnego wyboru lektury przez czytelników. Zgodnie z nim, nacisk korporacji na wydawców oraz powszechność telewizji i kolorowych magazynów przyczyniają się do lansowania i popularyzacji pewnych wartości i tematów, a więc narzucenia ludziom określonych wzorów lektury. Czytelnik staje się niejako ich ofiarą. Równocześnie proponowane teksty spełniają jednak oczekiwania odbiorców, skoro są czytane, e) czytanie jako rodzaj kłusownictwa. Wybór utworów z gatunków MLP może być wyrazem buntu przeciw elitarnym gustom. Rodzajem „kłusownictwa" jest też odczytywanie tekstu wbrew, czy poza intencjami autora (przez własne doświadczenie, czy wiedzę zdobytą z innych źródeł), g) traktowanie lektury jako wzoru czy komentarza do realnego życia. Niegdyś {Cierpienia młodego Wertera} przyczyniły się do decyzji o samobójstwach, obecnie na oddziaływanie społeczne ukierunkowana jest np. seria {Klub książek Oprah}. Wiele osób czyta MLP, aby korzystać z doświadczeń bohaterów powieści, h) czytanie jako metoda poznawania szeroko pojmowanych zasad gry i uczenia się umiejętnosci kognitywnych. Głównie chodzi tu lekturę wszelkiego rodzaju poradników dot. gier, sportów, pasji, ale też -- poznawanie zasad działania w określonych sytuacjach w trakcie czytania MLP; 3) zalecenia dla bibliotekarzy. Powinni oni zdawać sobie sprawę z istnienia różnych modeli i celów czytania, powinni też przewidywać skutki lektury (poziom zadowolenia czytelnika), uwzględniać sposób, w jaki dziecko uczono czytać, oraz brać pod uwagę różnorodne uwarunkowania społeczne i kulturowe odbiorców. Należy dostrzegać specyfikę każdej konkretnej sytuacji. |