Opracowano 01.05.2006
Aktualizacja 03.07.2009

Zmiany:
  • 03.07.2009: poprawiono pobieranie pola 008 z Internetu
  • 16.01.2009: dodano rozbijanie pola 007 i 008 na podpola (zgodnie ze standardem nowego formatu MARC 21); w zwišzku z tym dodano parametr YR
  • 01.12.2006: zmieniono domyœlne parametry i wypisywanš tabelkę (Alt + F12)
  • 20.11.2006: dodano wczytywanie danych w kodzie Win 1250
  • 14.11.2006: dodano parametr YS oraz kontrolę, czy wartoœć wskazanych tym parametrem podpól już jest w bazie; kontrola jest wywoływana automatycznie po pobraniu dokumntu (Ctrl + F12) oraz na żšdanie (Alt + F9)
  • 15.09.2006: poprawiono sposób tworzenia pola LDR (w bazie)

    PROGRAM MAKZ

    Program MAKZ jest odmianš programu MAK, w której:
  • usunięto eksport i import,
  • usunięto operacje grupowe,
  • dodano możliwoœć wprowadzania opisów pobranych z Internetu.
    Wszystkie inne operacje sš identyczne w programie MAK i MAKZ, dlatego wszystkie opisy programu MAK - o ile nie powiedziano inaczej - dotyczš także programu MAKZ. Pełny opis programu jest zawarty w opisie pakietu MAK (mak.bn.org.pl/pdf/MAK.PDF), poniższy opis jest opisem skróconym.

    1. Pobranie dokumentu z Internetu

    Pobranie dokumentu z Internetu i wprowadzenie go do bazy MAK składa się z dwóch etapów:
  • znalezienie dokumentu w Internecie i zapisanie go na własnym dysku,
  • wczytanie dokumentu w czasie wykonywania operacji WPROWADZANIE danych do bazy.
    Elementem wišżšcym te dwa etapy jest nazwa zbioru, w którym zapisano œcišgnięte z Internetu dane.

    Znalezienie dokumentu w Internecie i zapisanie go na własnym dysku. Szukanie w Internecie nie musi tu być wyjaœnione; należy jednak zauważyć, że wynikiem szukania jest wyœwietlenie opisu na ekranie, a to jeszcze nie wystarcza do pobrania dokumentu. Znaleziony i wyœwietlony opis (ew. opisy) należy zapisać w formacie MARC, w postaci wymiennej (ISO 2709) na własnym dysku. Należy przy tym zwrócić uwagę na format danych w bazie - powinien on być zgodny z formatem danych w bazie, do której dane zostanš wprowadzone (np. MARC 21).
    Różne strony Internetowe oferujš możliwoœć zapisania jednego wybranego opisu albo zapisania wielu wybranych opisów; niektóre rozwišzania nie umożliajš zapisania opisów. Wyszukiwarki KaRo oraz FIDKAR (wersja 2 i wyższe) umożliwiajš zapisywanie wyszukanych opisów, dlatego dobrze jest z nich korzystać (patrz np. strona http://www.fides.org.pl/nsz3950); sugeruje się, aby opisy były zapisywane w katalogu roboczym (np. C:\MAKPRAC), pod zalecanš nazwš record.mrc (jest to domyœlna nazwa w wymienionych wyszukiwarkach).

    Wczytanie dokumentu w czasie wprowadzania. Dla pobrania zapisanego uprzednio rekordu należy wywołać program MAKZ (a nie MAK!), następnie wywołać operację wprowadzania danych i nacisnšć Ctrl + F12; aby to jednak sprawnie działało należy uprzednio odpowiednie opcje zapisać w bazospisie.

    2. Ustawienie parametrów

     Wszystkie ustawienia (oprócz omówionych niżej YL, YS i YR) mogš być zmieniane w czasie działania programu; dla zmiany ustawień zamiast Ctrl + F12 należy nacisnšć Alt + F12.
  • nazwa zbioru (parametr YN): nazwę zbioru pobranego z Internetu okreœla się w bazospisie parameterm YN=nazwa zbioru; domyœlnie YN=record.mrc; można też nazwę zmieniać dynamicznie w czasie działania programu (Alt + F12),
  • kod danych: niestety różne strony Internetowe zapisujš dane w różnych kodach i użytkownik musi sam zbadać jaki to jest kod; kod można ustawić w bazospisie (YK=U dla Unicode, YK=I dla ISO 6937, YK=A dla Ansel, YK=W dla Windows 1250, domyœlnie YK=U) albo ustawiać dynamicznie (Alt + F12). Złe ustawienie kodu może powodować, że przy zbiorze z wieloma rekordami (patrz punkt następny) program może "nie trafić" w następne rekordy i "zawiesi" się, albo będzie sygnalizował same błędy; dla okreœlenia kodu zaleca się następujšce działanie:
         - znaleŸć w Internecie jakiœ rekord z kilkoma polskimi literami, zapisać ten opis,
         - ustawić jakikolwiek kod i wczytać rekord; jeœli polskie litery sš poprawne - zapamiętać kod dla danego Ÿródła danych,
         - jeœli polskie litery nie sš poprawne - zrezygnować z wprowadzenia tego rekordu, nacisnšć Alt + F12, ponownie podać nazwę zbioru (nawet gdy podana przez program nazwa jest poprawna) aby zbiór był czytany od poczštku (jak już powiedziano próba czytania kolejnych rekordów przy nie ustawionym kodzie może doprowadzić do błędnego działania), wybrać inny kod i ponownie wczytać rekord,
  • jeden / wiele rekordów w zbiorze: w zależnoœci od oglšdanej strony Internetowej oraz naszego sposobu pracy w zbiorze może być jeden lub wiele rekordów; jeœli jest wiele rekordów w zbiorze, to każde naciœnięcie Ctrl + F12 spowoduje wczytanie kolejnego rekordu, aż do końca zbioru. Przy końcu zbioru (albo na żšdanie, po naciœnięciu Alt + F12) należy ponownie wprowadzić nazwę zbioru. Parametr Y1 okreœla liczbę rekordów w zbiorze: Y1=0 oznacza wiele rekordów w zbiorze, Y1=1 - jeden rekord w zbiorze; ustawinie domyœlne (Y1=1) oznacza: czytaj zawsze od poczštku zbioru; ustawienie można zmieniać dynamicznie w czasie działania programu (Alt + F12),
  • sygnalizacja błędów: w kopiowanych danych mogš być pola i podpola, których w naszej bazie nie ma; w tym przypadku zachowanie programu zależy od opcji w bazospisie (ustawienie można zmieniać dynamicznie w czasie działania programu przez Alt + F12):
         - YB=0: w czasie wczytywania sygnalizowane sš błędy, a treœć jest wprowadzana do ostatniego pola w strukturze (jeœli brak pola) lub do pierwszego podpola w strukturze w danym polu (jeœli brak podpola); dołšczana jest informacja o polu lub podpolu (w rekordzie z Internetu), w którym ta treœć się znajdowała,
         - YB=1 (lub pominięta opcja YB) wszystkie błędy sš ignorowane,
  • sprawdzenie, czy podobny dokument jest w bazie: jeœli zadeklarowano parametr YS=n1 lub YS=n1:n2 lub YS=n1:n2:n3 (n1, n2 i n3 - numery podpól), to po pobraniu rekordu - jeœli wskazane podpola występujš w dokumencie i sš indeksowane) - program sprawdza, czy ich wartoœci sš już w bazie; jeœli sš - program to sygnalizuje,
  • sposób wprowadzania leadera: jeœli w bazie, do której wczytujemy dane jest pole LDR, to zawartoœć leadera rekordu jest przenoszona do tego pola:
         - jeœli jest w bazospisie YL=0 (lub pominięta opcja YL): leader jest przenoszony do różnych podpól pola LDR (tak, jak przy imporcie, por. opis Pakietu MAK, rozdział IV, punkt 26.1), a mianowicie:
             - bajt 5 leadera do podpola b
             - bajt 6 leadera do podpola c
             - bajt 7 leadera do podpola d
             - bajt 8 leadera do podpola e
             - bajt 17 leadera do podpola f
             - bajt 18 leadera do podpola g
             - bajty 19-23 leadera do podpola h
         - jeœli jest w bazospisie YL=1: leader jest przenoszony do pierwszego podpola pola LDR,
  • sposób wprowadzania pól 007 i 008: pola te mogš być wprowadzane do kolejnych podpól danego pola, albo do pierwszego podpola; sposób dzielenia pola 007 na podpola jest okreœlony pierwszym znakiem treœci tego pola, a sposób dzielenia pola 008 jest okreœlony zawrtoœciš 6. i 7. znaku leadera. Aby pola były dzielone muszš być spełnione następujšce warunki:
         - parametr YR musi być pominięty, albo okreœlony następujšco YR=0,
         - pole 008 musi się składać kolejno z podpól a, b, ... u,
         - pole 007 musi się składać kolejno z podpól a, b, ... n.

    3. Pobranie programu MAKZ

    Licencjonowani użytkownicy pakietu MAK mogš pobrać dołšczony program MAKZ; w tym celu należy kliknšć poniżej na POBRANIE MAKZ i zapisać pobierany zbiór w dowolnym katalogu (najlepiej w tym, w którym sš wszystkie programy pakietu MAK) pod nazwš makz.exe.

    POBRANIE MAKZ

    Uwaga: program MAKZ (tak jak wiele programów pakietu MAK) wymaga zbioru mak.hlp, należy ten zbiór umieœcić w tym samym katalogu co MAKZ.

    4. Zainstalowanie programu MAKZ

    Pakiet MAK od dnia 05.05.2006 ma włšczonš opcję kopiowania z Internetu (KATALOGUJĽCY, opcje KATALOGOWANIE + kopiowanie z Internetu (Z3950) [W3] oraz KATALOGOWANIE + kopiowanie z Internetu (Z3950) [W4]). Użytkownicy wczeœniejszych wersji pakietu powinni samodzielnie zapewnić możliwoœć wywołania tego programu. Można to zrobić (w zależnoœci od aktualnej instalacji) na kilka sposobów.

    Dołšczenie programu MAKZ do zainstalowanego pakietu MAK 4.3: należy wykonać MOD43, czyli modyfikację całego pakietu zgodnie z instrukcjš podanš w Internecie pod adresem mak.bn.org.pl/wykaz7.htm. W tym przypadku nie tylko program MAKZ będzie dołšczony, ale także zainstalujš się inne poprawki i uzupełnienia; jedynš wadš tego sposobu jest koniecznoœć skasowania zmian lokalnych (ADMINISTRATOR/Adaptacja NOWEJ WERSJI MAKa/Kasowanie zmian lokalnych), która powoduje utratę ustawień (wybór opcji, hasła), ale pozostawia bez zmian bazy i bazospisy.

    Założenie oddzielnej ikonki do wywołania programu MAKZ: jeœli użytkownik nie chce (lub nie może) wykonać modyfikacji całego pakietu, albo ma wczeœniejszš wersję pakietu MAK to powinien założyć oddzielnš ikonkę do wywołania programu MAKZ. Sposób założenia tej ikonki dla niektórych użytkowników pakietu MAK 4.3 jest opisany w następnym punkcie.

    Założenie ikonki dla typowej instalacji pakietu MAK 4.3: jeœli pakiet jest zainstalowany w katalogu c:\MAKGEN i w katalogu c:\MAKGEN\MAKD znajdujš się programy egapl.exe oraz keybpl.exe (zwykle przy instalacji pakietu sš tam kopiowane), to cała procedura instalowania programu MAKZ może być wykonana następujšco:
  • pobrać program MAKZ (patrz wyżej) i zapisać go w katalogu c:\MAKGEN\MAK,
  • ustalić kod bazy (Mazovia lub Latin 2); jeœli tego nie wiadomo, to:
  • pobrać odpowiedniš procedurę (w zależnoœci od kodu bazy) i zapisać jš w katalogu MAKPRAC pod nazwš makz.bat

    procedura dla Mazovii          procedura dla Latin 2

  • jeœli pracujemy w Windows XP, to w procedurze c:\MAKPRAC\makz.bat usunšć "rem " w trzecim i czwartym wierszu; można to zrobić np. notatnikiem.
  • zrobić ikonkę do c:\MAKPRAC\makz.bat, zastosować do niej pełne okno.
  • w bazospisie c:\MAKPRAC\blmenka dopisać następujšce ustawienie parametrów dla pobierania opisów (od dnia 01.12.2006 sš to ustawienia domyœlne):
    -YN=c:\makprac\record.mrc,YB=1,YK=U,Y1=1,-

    w tym celu: